0
0
1) Mekanik (Fiziksel) Çözünme :
– Günlük sıcaklık farkının fazla olduğu yerlerde görülür.
– Günlük sıcaklığa bağlı olarak taşların ısınıp sonra soğuması sonucu oluşur. (Çöllerde görülebilir)
2) Kimyasal Çözünme :
– Suyun taşları eritmesi, aşındırması, ve çürütmesi sonucu oluşur.
– Sıcaklığın etkisiyle bu çözünme daha da artar.
– Nemli bölgelerde daha da yaygındır.
3) Biyolojik Çözünme : Bitki köklerinin, kayalarının çatlaklarına girerek zamanla büyümesi ve bunun sonucu genişleyerek kayaların çatlamasına denir.
TOPRAK OLUŞUMU ve TOPRAK TÜRLERİ
– Toprağın oluşması için önce kayaların çözünmesi gerekir.
– Canlı kalıntılarıyla oluşabilir.
– Toprağın oluşumuna etki eden faktörler; iklim, bitki örtüsü, yer şekilleri, taşların özelliğidir.
a) Taşınmış Topraklar :
– Dış kuvvetlerin taşıyıp getirdiği malzemelerin birikmesiyle oluşur.
– Üç çeşittir.
Alüvyonlar : Kum ve çakıl gibi maddelerin oluşumuyla oluşan topraklardır.
Morenler (Buzul Taşlar) : Buzulların taşıyıp biriktirdikleri, üzerleri çoğu kez parıltılı yada çizikli taşlardan oluşur.
Lösler : Rüzgarların, kurak bölgelerden az çok yağışlı bölgelere taşıyıp yığdıkları, katmanlaşmış ince ögelerden oluşan toprak.
b) Yerli Topraklar :
– Bu topraklar, kayaların çözüldüğü yerde oluşan topraklardır.
– İki gruba ayrılır.
Nemli Bölge Toprakları : Bu topraklar nemin gür olduğu yerlerde, gür bitki örtüsüyle kaplıdır.
Kurak ve yarı kurak bölge toprakları : Kestane ve kahverengi bozkır topraklarıdır yani çöl toprakları.
YER GÖÇMELERİ ve KAYMALAR
Yer göçmeleri ve yer kaymalarını oluşturan etmenler :
Yer göçmesi : Kayaların, taş parçalarının, toprağın, büyük kütleli tabakaların birbirine kayarak yer değiştirme olayıdır
Yer Kayması : Üstteki geçirimli tabakaların, alttaki geçirimsiz ve kaygan tabakalar üzerinde, eğim doğrultusunda kaynamasıdır.
– Yer kaymasının yaygın adı heyelandır.
– Yer göçmeleri eğimin çokluğu, şiddetli yağış, sebeplerinden olur.
– Heyelan oluşumunu etkileyen unsurlardan biride; toprakların yapısal özelliğidir.
– Heyelan olaylarının en çok görüldüğü mevsim; ilkbahar sonrası kar erime zamanıdır.
EROZYON ve KORUNMA YOLLARI
Toprak Erozyonu : Toprak erozyonun oluşturan etmenler;
– Toprağın sular tarafından aşındırılması
– Rüzgarlar
– Bitki örtüsü
– Buzullar
– Sel
– Eğitim
– Yangın
Korunma yolları :
– Ağaçlandırma, Bitki örtüsü, Baraj gölleri yapma,
– Tarlalar eğime yatay sürülmeli
– Ağaç kesimlerine karşı tedbirler
