Destan Nedir?

Görüntülenme: 173

0

Okuma Süresi:1 Dakika, 15 Saniye

Destan

Kahramanlarının olağanüstü eylemlerini coşkulu, törensel bir üslupla anlatan ve genellikle birkaç bölümden oluşan manzum yapıtlardır. Destanlar ve destansı öyküler ilk çağlardan beri dünyanın her yerinde gelenekleri sonraki kuşaklara aktarmak için kollektif olarak yaratılmış edebi biçimlerdir.

Halk edebiyatında Yaradılış Destanı, Karahanlılar döneminde oluşmuş “Satuk Buğra Halk Destanı”, 11 ve 12’nci yüzyıllarda Türkistan’da Yedisu bölgesinde doğduğu sanılan Manas Destanı, Oğuz Kaan Destanı, Dede Korkut Kitabı, Cengiz Han Destanı, Timur Destanı, Danişmend Gazi Destanı ve Battal Gazi gibi destanlar günümüzde bile bilinirler.

Önemli tarihi olayların efsaneleşmiş öyküleri sayılırlar. Milletlerin tarih öncesi dönemlerinde doğaüstü güçler karşısındaki kahramanlıklarını, dış güçlerle mücadelelerini; kuraklık, göç, deprem gibi büyük felaketler karşısındaki tavırlarını anlatan destanlar milli ve anonim ürünlerdir. Başlangıçta sözlü iken daha sonra yazıya geçirilmiştir.

Destanların oluşumu üç safhada gerçekleşir. Birinci safha, tarihi olayın ortaya çıktığı çekirdek dönemdir. İkinci safha da ozanlar devreye girerler. Son safhada destan geleneğini bilen bir şair destanın tüm varyantlarını tespit ettikten sonra kendi dehasıyla birleştirerek yeniden yaratmasıdır.

Destan (epos), bir boy, ulus veya millet hayatında tam estetik kimlik kazanmamış eser sayılan efsanelerden sonra nazım şeklinde ortaya çıkan en eski halk edebiyatı mahsüllerinden biridir. Tarihe bağlı olmakla beraber, tarih sayılmayan; ozanların kabuzlarla terennüm ettiği; cemiyetin ortak hayat görüşü ile ülkülerini aksettiren bu eserlerin teşekkülü için bir yaratma zemini ile savaş, din değiştirme, göç, kuraklık vs. gibi büyük hadiselerin millet vicdanında birtakım sarsıntılara sebep olması gerekir.

Destanların Coğrafi Sahalara Göre Sınıflandırılması:

1-) Altay-Yeniseyi sahasında meydana gelen ürünler

2-) Bozkırlar sahasında meydana gelen ürünler

3-) Tarım-Sır-Derya sahasında meydana gelen ürünler